Çin ile görüşmelerde Uygur sorunu neden yok?
UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)
Türkiye’nin Pekin Büyükelçisi Sayın İsmail Hakkı Musa’nın 30 Ocak 2024 tarihinde Çin’in işgalindeki Doğu Türkistan’ın başkenti Urumçi’ye yaptığı ziyaret ve ÇKP’nin Urumçi’deki Mutlak Hakimi ÇKP Bölge Sekreteri Ma Xingrui ile yaptığı görüşmelerde bu ülkede yaşayan Uygurlar ve diğer Türk halklarına yönelik insan hakları ihlalleri ile soykırım uygulamalarının ve görüşmelerde gündeme getirilmemiş olmasını büyük bir eksiklik üzüntü verici ve asla kabul edilemez bir durum” olarak nitelendiler.
Ayrıca ÇKP güdümlü medyasında yer alan haberlerde ” Çin ile yapılan müzakerelerde “Üç Gü”e karşı ortak mücadele- iki taraf arasındaki ticaret hacmini artırma, güvenlik işbirliği güçlendirme – Türkiye’nin “Bir kuşak, bir yol” projesini destekleyeceği-Çin ile birlikte terörizme karşı ciddi biçimde ortak mücadele- Ticareti arttırma – din ve diğer sahalarda ilişkileri güçlendirmek” konularında mutabakat sağladıkları ” yolundaki bilgiler açıklamalar Türkiye başta dünyanın çeşitli ülkelerinde yaşayan Doğu Türkistanlılar tarafından üzüntü ile karşılanmış ve hayal kırıklığı yaratmıştır. Bu konu ile ilgili olarak Uygur Bilim insanlar ve STK.Temsilcileri Türkiye ile Çin arasında esas müzakere edilmesi gereken konunun Uygurların güncel insan hakları meselesi olması gerektiğini belirterek : ” Sayın Büyükelçi Türkiye Türklerinin öz kardeşleri ve soydaşları olan Doğu Türkistan Türklerini müzakerelerde gündeme getirmemesi büyük bir eksiklik, üzüntü verici ve asla kabul edilemez bir durumdur.” sözleri ile tepki gösteriyorlar.
Doğu Türkistanlı bilim insanları ve Uygur Aydınların Konu ile ilgili Açıklamaları şöyle ;
1- Prof.Dr.Alimcan İnayet İzmir- Ege Ün.Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Öğretim Üyesi
Türkiye’nin Pekin Büyükelçisi İsmail Hakkı Musa 30 Ocak 2024 günü Urumçi’de Doğu Türkistan’ın komünist parti sekreteri Ma Şingruy ile görüşmesinde, Türkiye-Çin dostluk ve işbirliğini daha da geliştirme, iki taraf arasındaki ticaret hacmini artırma, güvenlik işbirliği güçlendirme konusunda genel görüşlerini dile getirdikten sonra, Türkiye’nin “Bir kuşak, bir yol” projesini destekleyeceğini, Çin ile birlikte terörizme karşı ciddi biçimde ortak mücadele edeceklerini, din ve diğer sahalarda ilişkileri güçlendirmek istediklerini ifade etmiş, Ma Shingruy ise Türkiye ile ticaret hacmini artırmayı, “üç güç”e birlikte karşı koymayı ümit ettiklerini bildirmiştir. Anlaşıldığı gibi, Türkiye Kuşak yol projesine destek verecek, Çin ile ticaret hacmini artıracak, buna karşılık Çin Türkiye’den teröre karşı birlikte hareket etmeyi, sözde “üç güç”e darbe vurmayı isteyecek. Yani burada bir nevi al gülüm ver gülüm söylemi söz konusudur. Aslında böyle bir görüşmede Türkiye Büyükelçisinin Doğu Türkistan hapishanelerinde yatan Uygur Türklerinin de içinde bulunduğu Türk vatandaşlarının hesabını sorması, cezaevlerinde ve kamplarda tutulan milyonlarca Türkün akibetleri hakkında bilgi talep etmesi beklenirdi. Ama ticari çıkarlar için asimilasyona, soykırıma uğrayan Türklük görmezden gelinmiştir. Doğu Türkistan Türkleri bugün asimilasyonla, soykırımla yok edilmek istenmektedir. Filistinliler için dünyayı ayağa kaldıran Türkiye, Doğu Türkistanlılar konusunda hala güçlü bir ses vermemektedir. Oysa ki Doğu Türkistan’da yaşanan vahşet Filistin’de yaşananlardan kat be kat ağırdır. Uygur Kadınları zorla kısırlaştırılmakta, yüz binlerce ve hatta milyonlarca hamile kadın zorla kürtaja tabi tutularak Türklerin geleceği olan bebeğin dünyaya gelmesi engellenmektedir. Türk çocukları Çinlileştirilmektedir. Doğu Türkistan Türklükten arındırılmak istenmektedir. Bu durum Türk dünyası için de ileride büyük bir tehlike yaratacaktır. Dolayısıyla bizler diyoruz ki, Doğu Türkistan meselesi sadece Uygur Türklerinin meselesi değil, başta Türkiye olmak üzere Türk dünyasının meselesidir.” Sözleri ile değerlendirdi.
2- Prof.Dr.Abdurreşit Karluk Ankara HBV.Ün.Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimi Öğretim üyesi
Doğu Türkistanlı bilim insanı Prof.Dr.Abduurreşit Karluk kişisel twitter (X) hesabından ( https://twitter.com/kasgarlikarluk/status/1753841537891398085?s=48&t=svuA7hIHxolBzpstI7FsoA) yaptığı paylaşımda şunları açıkladı :
- T.C. Pekin Büyükelçisinin Doğu Türkistan’a ziyaretinin tarihi kesin olarak (en son ne zamandı?) bilinmiyordu. Sayın Büyükelçi Musa’nın ziyareti bir çok açıdan dikkat çekici ve ciddi soru işaretlerini içinde barındırıyor. Resmî görüşmelerdeki simalar ve basına yansıyanlar Uygur sorununun göz ardı edildiği (“Uygursuz”laştırıldığı ) ikili ilişkileri akla getiriyor. İzliyoruz..
- Bilge Kağan Atamızın nasihat/ emrini unutan Siyasi ve iktisadi tüccarlar, ÇKP muhipler birliği üyeleri ile Türkleri bir ve bütün olarak görmek istemeyen insanlık düşmanları #KarındaşlıkBağı’mızı kopartmak için ellerinden geleni ardına koymasalar da Türkler arası bu #KarındaşlıkBağı mutlaka aynen devam edecektir.
- Bana göre İşbu görüşmelerde ilk göze çarpan müsbet gelişme bana göre (imdilik) ikili görüşmelerde bir Türkiye Vatandaşının mütercim olarak bulunmasıdır.
Av.Mehmet Tohti : KanadaUygur Haklarını Koruma Projesi İcra Direktörü
Türkiye’nin Pekin Büyükelçisi Sayın İsmail hakkı Musa’nin Urumçi ziyaretine izin verilmesi Sözde Özerk Bölge ÇKP Sekreteri(Pekin’in Bölgedeki mutlak Söz Sahibi Diktatörü) Ma Şingrui ile Urumçi’de yaptığı ikili görüşme, Sözde Halk Kurultayı ve Siyasi Danışma Konseyi toplantılarına yabancı gazeteci ve diplomatları davet etmesinin esas sebebi BM:İnsan Hakları Yüksek Konseyinde Çinli işgal yönetiminin Uygur soykırımı konusunda çok sert şekilde kınanması ve adeta topa tutulmasının ardından gerçekleşmesi çok dikkat çekicidir. Pekin’deki ÇKP Rejiminin uluslararası alanda Doğu Türkistan Türklerine karşı insan hakları ihlalleri konusunda adeta topa tutulması sebebiyle Uygur meselesinde zor durumda olduğunu ve bunu aşmak için Türkiye Büyükelçisi başta yabancı Heyetleri Urumçi’ye davet etmiş olabileceğini düşünüyorum. Türkiye Büyükelçi Sayın İsmail Hakki Musa’nın, Pekin’in Uygur soykırımı/öldürme politikasını uygulayan üst düzey bir Çinli yetkiliyle ilk yüz yüze görüşmesi önemli bir adımdır. Bu ziyaret Sayın Türk Büyükelçisi için Çin hapishanelerinde yıllardan beri haksız ve hukuksuz olarak hapiste tutulan Türk vatandaşlarını ziyaret ve bunların serbest bırakılması gibi konuları müzakere masasına getirmesi için iyi bir fırsat olacağı kesindir. Bu fırsatın en iyi şekilde değerlendirilmiş olduğunu umuyorum. ” sözleri ile yorumladı.
